Hoe werkt: Sidechain compressie
Sidechain compressie is een compressietechniek waarbij de compressor op één signaal wordt aangestuurd door een ander signaal. Normaal gesproken “luistert” een compressor naar het volume van het signaal waar hij op staat en bepaalt zo wanneer hij moet ingrijpen. Bij sidechain compressie geef je de compressor een extern triggersignaal (de sidechain input). Wanneer dat externe signaal hard genoeg is, laat het de compressor het volume verlagen op het kanaal waar de compressor op zit. Dit wordt vaak gebruikt om ruimte te creëren of ritmische effecten te bereiken – denk aan de klassieke “pompende” bas in dance-muziek, waar de bas elke keer zachter wordt gedrukt wanneer de kick drum klinkt.
Hoe werkt: Sidechain compressie uitgelegd
Om een voorbeeld te schetsen: je hebt een bassynth en een kickdrum in je track. Beide hebben veel energie in het lage frequentiegebied en als ze tegelijk klinken, kan het modderig worden of verliest de kick zijn impact. Je plaatst een compressor op de bassynth. Normaal zou die compressor reageren op de bassynth zelf, maar nu stel je de sidechain input in op de kickdrum. Telkens als de kickdrum speelt (dus het sidechain signaal gaat boven de threshold), triggert dat de compressor en deze duwt het volume van de bassynth tijdelijk omlaag. Dit gebeurt heel kort, vaak ingesteld met snelle attack en release zodat de bas direct na de kick weer opkomt. Voor de luisteraar klinkt het alsof de bas een gaatje laat voor de kick – de kick puncht door, en de bas zwelt daarna weer aan. Dit geeft zowel duidelijkheid als een groovend effect.
Sidechain compressie kan subtiel ingezet worden (een paar dB ducking zodat elementen niet botsen) of juist heel hoorbaar (extreem ducking voor creatieve pump). Het is niet alleen voor kick-bass. Een voice-over die door muziek moet komen gebruikt het vaak: de microfoon van de spreker is sidechain voor een compressor op de achtergrondmuziek, zodat telkens als er gesproken wordt, de muziek automatisch wat zakt in volume (“duckt”) en de stem duidelijk verstaanbaar blijft. In pop en EDM-producties hoor je ook sidechain compressie op pads of effecten: bijvoorbeeld een grote pad-sound die op de beat pulseert omdat hij door de kick wordt weggedrukt.
Hoe werkt: Sidechain compressie in de praktijk
In je DAW stel je sidechain compressie in door een compressor op het kanaal te zetten dat je wilt onderdrukken en dan als sidechain bron een ander kanaal te kiezen. Niet elke compressor-plugin heeft een sidechain optie, maar de meeste moderne wel. Je routeert bijvoorbeeld de kickdrum naar de sidechain input van de bas-compressor (vaak door in de compressor “external sidechain” te selecteren en de kick als bron te assignen). Daarna stel je de compressor-parameters in: threshold laag genoeg dat de kick hem triggert, ratio afhankelijk van hoeveel reductie je wilt, attack en release om het gewenste ritme te vormen (een snelle release geeft een pompende swell direct na de kick, een langzame release zou de bas langer weggedrukt houden).
In een thuisstudio context is sidechain compressie goed bruikbaar om professionele helderheid te bereiken. Veel beginners kampen met een bas die hun kick overschaduwt of synths die de vocal maskeren. Sidechain is een elegante oplossing: laat het ene instrument plaatsmaken voor het andere precies wanneer nodig, zonder dat je handmatig volumes hoeft te automatiseren iedere keer. Het resultaat klinkt vaak vloeiender dan handmatige aanpassingen, omdat een compressor de overgang gladjes kan doen.
Creatief kun je er ook mee spelen. Je kunt elk ritmisch element als trigger gebruiken. Bijvoorbeeld een hi-hat ritme als sidechain voor een synthpad creëert een stotterend effect dat meebeweegt met de hi-hat patronen. Of de vocal als sidechain voor de reverb-return: telkens als de zang klinkt, duwt hij z’n eigen galm eventjes weg, waardoor de woorden direct blijven, en tussen de zinnen in vloeit de galm weer op (dit heet “ducking reverb” en houdt de stem verstaanbaar).
Het instellen vergt soms wat fine-tuning: je wil dat de gain reduction precies op tijd valt en optrekt. Gebruik eventueel de lookahead functie (als beschikbaar) als je merkt dat de reactie net te laat komt. En controleer dat de sidechain-routings goed zijn zodat je niet per ongeluk het audiosignaal van de trigger dubbel hoort (vaak stuur je de trigger alleen naar sidechain, niet naar de master, of je gebruikt een send pre-fader en zet de triggerkanaal uit).
Sidechain compressie is dus een veelzijdige techniek die van technische oplossing (ruimte maken in de mix) tot artistiek effect (pumpen op de beat) ingezet wordt. In beide gevallen geeft het je mix een professionele eigenschap: elementen die elkaar niet in de weg zitten en een groove die strakker of spannender is.
